ʼn Lang pienk erdwurm is dalk ʼn onwaarskynlike held, maar as iemand ʼn wurm sy plekkie in die son kan gee, is dit die kinderboek-span Julia Donaldson en Axel Scheffler. Superworm is ook die soveelste Donaldson/Scheffler-boek wat omskep is in ʼn 25 minuut lange kortfliek wat die BBC op Kersdag uitsaai (dié flieks word BBC Specials genoem).
Ten spyte van die onmiskenbare Britse wortels, het Suid-Afrikaanse animasiekunstenaars die afgelope paar jaar hul merk internasionaal begin maak en meermale gesorg vir die sukses van die BBC se Kersfeesflieks.
In 2021 het Britte nadergeskuif vir Superworm, ʼn fliek wat van Februarie af op Showmax beskikbaar is.
Twee Suid-Afrikaners, Jac Hamman en Sarah Scrimgeour, was die regisseurs van dié plesierige verwerking van die boek, wat in Februarie ʼn Kidscreen-toekenning gewen het vir die beste eenmalige of spesiale produksie of televisiefliek. Dit is ook benoem as die beste spesiale produksie by die Annie-toekennings.
Jac en Sarah, wat albei hul animasie-wortels geskiet het by die Kaapse ateljee Triggerfish Animation, het ʼn paar vrae beantwoord:
Baie geluk met julle Kidscreen-toekenning!
Jac: “Dankie! Dit is groot erkenning in die bedryf, so ons is baie gelukkig oor die toekenning en super trots op die harde werk en talent wat die span ingeploeg het in die projek.”
Suid-Afrikaanse animasiekunstenaars is internasionaal in hoë aanvraag. Wat is dit wat hulle (en natuurlik vir julle!) laat uitstaan?
Jac: “Suid-Afrikaners is definitief gesog en as iemand wat al met kunstenaars van regoor die wêreld gewerk het, dink ek een van die dinge wat ons ʼn edge gee, is Suid-Afrikaners se werksetiek. Animasie is nog ʼn betreklik nuwe bedryf in Suid-Afrika en ek dink mense wat animasie gekies het bo ʼn meer gevestigde bedryf, hanteer dit meer as ʼn roeping as ʼn loopbaan. Dit dra daartoe by dat hulle vroeër die kuns bemeester en gevolglik baie kompetitief is op ʼn internasionale vlak.”
Vertel asseblief ʼn bietjie meer van julle albei se loopbane in animasie.
Jac: “Ek het my loopbaan in alle erns begin as ʼn kontrakteur by Triggerfish Animation in Kaapstad, wat ʼn span van regoor die land bymekaargesit het vir hul eerste twee flieks. Dit was ʼn baie opwindende tyd in die plaaslike rolprentbedryf, met ʼn gehegte span wat alles saam uitgefigure het vir die eerste keer.
“Van daar af het ek tussen ʼn paar ander ateljees rondbeweeg op ʼn vryskut- en kontrakbasis, voordat ek teruggekeer het om aan van die Magic Light specials te werk wat by Triggerfish vervaardig is.
“Dit is waar ek vir Sarah ontmoet het en ook vir Michael Rose en Martin Pope van Magic Light Pictures [ʼn Oscar-benoemde Britse-animasie-ateljee wat onder meer ook die flieks StickMan, Room on a Broom en Zog vervaardig het]. Soos die geluk dit wou hê is ek en Sarah in 2019 genader om die toe nog opkomende fliek Superworm te ontwikkel en die regie te doen.
“Om in ʼn drukkoker te werk saam met ʼn super talentvolle span met ʼn ‘kan-doen-houding’ en om so nou te kon saamwerk met die briljante regisseurs op daardie hoë gehalte flieks en specials was ʼn ongelooflike leerperiode. Dit het ons ongetwyfeld ʼn hupstoot gegee as regisseurs.”
Sarah: “Ek het my animasie-reis in 2014 begin nadat ek graad gevang het aan
The Animation School in Kaapstad. Na ʼn kort rukkie as vryskut, het ek by Triggerfish begin werk as ʼn modellerings- en samestellingskunstenaar vir StickMan. Sedertdien het ek aan al die BBC Kersfees-specials buiten een gewerk en stadig my pad op die leer opgeklim tot ek en Jac in 2019 gevra is om die regie van die volgende special te doen. Dit was ʼn opwindende reis sover – een waarvan ek dankbaar is om te kan deel wees.”
Daar word elke jaar baie uitgesien na die BBC Christmas Special. Voeg daarby die feit dat Julia Donaldson en Axel Scheffler se stories bekend en geliefd is. Was dit ’n vreesaanjaende of opwindende vooruitsig toe julle aan Superworm begin werk het? En wat het julle die meeste geniet van die skeppingsproses?
Sarah: “Toe ons met die projek weggespring het, het ons albei ʼn wye spektrum emosies beleef. Om ʼn gunsteling-werk deur een van die mees geliefde kinderboekskrywers van ons tyd te verwerk vir televisie, het gevoel soos ʼn groot verantwoordelikheid. Angswekkend met tye. Ons doelwit was om iets vars en pret te skep, terwyl ons steeds aan die oorspronklike teks getrou bly.
“Terselfdertyd het ons diep geëerd gevoel om met dié werk toevertrou te word en was ons in die wolke daaroor om die regie te kon doen vir ʼn fliek van ons eie.
“Wat ons die meeste geniet het was die samewerking met die magdom talentvolle kunstenaars wat die fliek in die lewe help bring het.”
Het julle twee al voorheen saamgewerk en hoe het julle die proses om mede-regisseurs te wees aangepak?
Jac: “Ja, ons het al voorheen saamgewerk aan van Magic Light se ander spesiale projekte en het ontmoet by Triggerfish Animation Studios in Kaapstad, waar heelparty van die vorige BBC specials vervaardig is. Superworm was vir ons albei ʼn eerste as regisseurs.
“Gelukkig was ons vriende voor ons dié gig gekry het, wat dit makliker gemaak het om die ervaring te bestuur, terwyl ons boonop pret gehad het. Ons het ook verskillende vaardighede wat nie te veel oorvleuel of bots nie en ons kan mekaar se besluite in daardie opsig vertrou.”
Ek het Superworm al miljoene keer vir my kinders gelees en het die nuwe agtergrondstorie oor Superworm en sy beste vriend, die skoenlapper, baie geniet. Die meeste van die ander Donaldson-televisieverwerkings het merendeels getrou gebly aan die boek, waarom het julle besluit om nuwe bestanddele by te voeg?
Sarah: “Om ʼn boek as fliek te verwerk, behels onafwendbaar ʼn vlak van verkenning wat verby die grense van die oorspronklike bronmateriaal strek. In die geval van Superworm, was dit nodig vir ons om dieper te delf in die wêreld van ons sentrale karakter, sodat ons die storie kon uitbrei vir ʼn 25 minuut-lange formaat.
“Max en Susanne Lang, wat die draaiboek geskryf het, het vorendag gekom met die idee om die skoenlapper by die lys karakters te voeg. Haar karakter laat ons beter verstaan wat Superworm op sy reis voortdryf en het ons gehelp om te beklemtoon hoe belangrik vriendskap is en wat dit beteken om ʼn held te wees.”
Die fliek is toeganklik vir kinders én volwassenes – is dit ʼn moeilike balans om te kry?
Jac: “Animasie is vir almal. Dit kan verkeerd geëtiketteer word as ʼn genre vir kinders – dit is die medium wat ons kies om ons stories te vertel. Kykers moet met stories kan vereenselwig en terwyl ons gehoor grootliks uit kinders bestaan, probeer ons ons bes om ons flieks nie te dumb down nie. Kinders se aanvoeling en intellek moet nie misken word nie. Ons dink as die karakters opreg en geloofwaardig is (selfs al is hulle ongewerweldes…) en as stories universele temas het, sal dit aanklank vind by mense van alle ouderdomme.”
Julle het in ʼn radio-onderhoud genoem dat animasie nie maklik is nie. Vertel ons bietjie van die proses om ʼn prenteboek soos Superworm in ʼn kortfliek te omskep. Hoeveel mense is betrokke en hoe lank duur die proses?
Jac: “Ja, dit vat ʼn klein weermag van baie talentvolle en gemotiveerde mense. Die proses duur gewoonlik tussen ʼn jaar en ʼn half tot twee jaar van die begin tot einde. Dit begin met die draaiboekverwerking van die boek en ʼn bloudruk vir die hele fliek waarvolgens die storie, temas en selfs visuele styl en klank bepaal word.
“Dan begin pre-produksie, waar ons die fliek visueel beplan. Dit sluit die ontwerp van die karakters tot die omgewing in – altyd geïnspireer deur Axel Scheffler se illustrasies. Die hele fliek word ook as illustrasies uitgelê (die sogenaamde storyboard animatic). Ná baie aanpassings – en wanneer ons seker is die storie werk – beweeg ons aan na produksie.
“Alles wat in die pre-produksiefase beplan is, word in 3D-formaat gebou. Ons skep kameras om die skote te kry in 3D en begin om karakter-modelle en stelle te bou – dink daaraan as poppeteater. Ons voeg al die kleure en materiale by wat dit tasbaar en mooi laat lyk en dan begin ons dit animeer, wat die karakters laat leef.
“Terselfdertyd werk ons met superster-akteurs- en musikante. Die finale stap is oor die beligting, samestelling en rendering van die hele fliek. Dit is wanneer die fliek soos ʼn fliek begin lyk en ons die gevoel, emosies en geloofwaardigheid van die animasie begin regtrek.
“En dan, hey presto, het jy ʼn fliek! Dit klink eenvoudig as ’n mens dit sό stel, maar dit is ʼn enorme volgehoue poging deur ʼn span van omtrent 100 toegewyde mense.”
Het julle enige interaksie met Donaldson en Scheffler tydens die produksieproses en kry julle hul insette oor nuwe storielyne en karakters?
Sarah: “Ons maak seker dat ons tydens elke belangrike mylpaal van die storie se ontwikkeling hul insette kry. Ná die draaiboek geskryf is, lees Julia dit met omsigtigheid en deel haar waardevolle insette met ons.
“Julia en Axel kry ook die geleentheid om die beplanning en karakter-ontwikkeling te sien voor ons met volle produksie begin. Deur hulle betrokke te hou, bly ons getrou aan die oorspronklike teks en illustrasies en maak ons seker ons fliek is ʼn getroue verwerking.”
Die stemkunstenaars wat by Superworm betrokke was, is fantasties. Dit sluit onder andere die Oscar-bekroonde aktrise Olivia Colman as die verteller en die Emmy-bekroonde Matt Smith as Superworm. Patricia Allison van Sex Education-faam is Butterfly en Rob Brydon as Crow (dit is die negende keer wat Brydon by ʼn Donaldson-fliek betrokke is). Hoe het dit gevoel om saam met sulke hoë-profiel akteurs te werk?
Sarah: “Aan die begin was dit so ’n bietjie intimiderend, veral omdat ons al twee groot aanhangers is van die akteurs wat aan die fliek gewerk het. Maar toe die aanvanklike skok oorgewaai het, was dit ongelooflik om te sien hoe hulle lewe kon blaas in die karakters met hul wonderlike, unieke vertolkings.
“Daar is altyd iets wat die stemkunstenaars na die tafel toe bring wat ons nooit sou kon voorspel nie. Dit is een van die redes waarom dit so opwindende proses is om rolprente te maak.”
Die klankbaan is ook lieflik – het julle nou met die komponis, René Aubry, saamgewerk?
Sarah: “René het al die musiek vir die Donaldson/Scheffler-flieks gekomponeer sedert The Gruffalo in 2008. Sy unieke klank het ʼn deel geword van hierdie flieks se DNS en dit sou nie dieselfde gewees het sonder hom nie.
“Toe ons met René gesels het oor ons visie vir die musiek, het ons gepraat in terme van emosie en hoe ons die gehoor op spesifieke oomblikke in die fliek wou laat voel.
René het daardie inligting gevat en musiek geskep wat soveel emosie en nuanse oorgedra het, dat dit die storie verhef het tot ʼn ander vlak. Dit is soos towerkuns. Ons het toe die kans gehad om te gaan kyk hoe die musiek uitgevoer word deur die orkes, met die maestro Terry Davies as dirigent. Een van die perks van die werk!”
Wat is volgende vir julle? Enige Suid-Afrikaanse stories in die pyplyn?
Jac: “Ons het elkeen ʼn paar van ons eie animasie-konsepte wat ons op die kantlyn bly stook en ook so een of twee projekte wat ons saam ontwikkel. En ’n BBC-fliek, wat teen Kerstyd gereed sal wees!”
