In die vierde episode van kykNET se ondersoekende dokumentêre reeks Onthul word die angswekkende gebeure wat in die vroeë oggendure van 30 April 2023 afgespeel het – toe ’n gewapende bende Graskop in Mpumalanga aangeval het – ontbloot. Dié episode van die dokkiereeks, “Graskop: Voertsek, polisie!”, word op Sondag, 6 Augustus uitgesaai en belig nie net die plundery en grootskaalse skade wat gely is nie, maar ook hoe die polisie in hul afwesigheid geskitter het.
Wat het gebeur?
Stel jou die volgende voor: Jy woon in een van die gewildste toeristedorpe in Suid-Afrika, maar in die vroeë oggendure slaan ’n bende toe en versper nie net al die roetes na die dorp nie, maar gaan op ’n strooptog. Winkels word geplunder, plofstof word gebruik om kluise oop te skiet en ’n veiligheidswag word aangerand. Nee, dis nie die verfilming van ’n Wilde Weste-fliek nie. Eerder ’n nagmerrie deurspek met vuurwapenskote wat die rustige atmosfeer aan skerwe laat spat het.
En die polisie? Hulle sluit hulself in die polisiestasie toe terwyl die koeëls rondvlieg en die beangste gemeenskap hoop en bid op die polisie se ingryping. Dis mos immers waarvoor hulle daar is. Maar dit het nie gebeur nie . . .
Dié program belig ook die gevolge van die skriknag – soos die tweespalt in die gemeenskap nadat een groep die stasiebevelvoerder weggejaag het en die ander groep dié besluit as té radikaal beskou het. Wat wel duidelik is, is dat die gemeenskap se vertroue in die manne in blou – die bewaarders van hul veiligheid – so ’n knou weg het dat net ’n wonderwerk dit weer sal herstel.
En nou is die inwoners ook onseker of hul dorpie ooit weer sy status as een van die gewildste toeristebestemmings in die streek gaan herwin.
Vele kante aan ’n storie
Maar soos alles het ’n saak twee, dalk drie en selfs meer, kante. In die platteland is die infrastruktuur besig om in duie te stort. Beurtkrag sorg vir donker strate en die gesegde lui mos reeds: Donkerwerk is konkelwerk. Soveel gemeenskappe ervaar ’n toename in misdrywe wanneer daardie Eskom-oomblikke inskop.
Dan die paaie. Daagliks word foto’s op sosiale media gedeel oor slaggate. Ja, nes almal wat daardeur geraak en vertraag word, kniehalter dit ook die spoed waarteen die polisie op klagtes kan reageer.
In die dokkie word daar met polisie- en misdaadkenners oor sistemiese gebreke binne die polisiediens gepraat. Onder dié tel die bekende voormalige polisiekaptein Ben Booysen, prof. Rudolph Zinn en Gideon Jones. Ook deel van die gesprek is brig. Selvy Mohlala, die provinsiale polisiewoorder in Mpumalanga. Richard Mamabolo lewer namens die polisie-vakbond Popcru kommentaar.
Graskop: Voertsek, polisie! word op 6 Augustus om 20:00 op kykNET (DStv-kanaal 144) uitgesaai. Die episode sal ook op Catch Up beskikbaar wees.
