(Hooffoto: Jacques van Tonder/kykNET)
Maak stil die geblaf, met regie deur Marisa van Tonder, draai om ’n groepie elfjarige kinders en hul honde. Soos dié kinders van ’n plaasgemeenskap in De Doorns vir Tiger, Fluffy, Sussa en Lady leer hoe om oor hekkies te spring en deur tonnels te kruip, word hulle ook wys oor die lewe. ’n Deernis vir diere ontwikkel by die groep, soos hulle ook hul eie stemme vind en ’n pad vorentoe probeer uitkerf.
Dié dokumentêr maak tydens die 2024 Silwerskermfees in Augustus sy debuut.
Marisa, ook die dokumentêr se vervaardiger, vertel dat sy in 2019 met Sidewalk Specials en The Underdog-projek, wat deernisklasse teenoor diere aanbied, begin saamwerk het. Marletha Hanekom van Worcester het mettertyd die klasse oorgeneem.
Toe kortwiek die pandemie die projek in 2020, ’n nuwe babatjie het opgedaag en Marissa se betrokkenheid by die projek het vir eers tot stilstand gekom. Tot haar pa haar toe later vertel het van die een of ander filmkompetisie en haar aangemoedig het om in te skryf. Dit was natuurlik die Silwerskermfees.
“Dit was die heelal se boodskap aan my om buite my gemaksone te beweeg,” en so het Maak stil die geblaf as ’n dokumentêre inskrywing by vanjaar se Silwerskermfees beland.
In haar kreatiewe wêreld fokus Marisa op projekte wat ’n verskil in die wêreld kan maak. Sy was egter nie voorbereid op hoe oorrompellend die kinders sou wees wat sy en haar man, Jacques (wat die kinematografie behartig het), op die plaas Mon Repos sou aantref nie.
Marisa het ’n paar vrae oor die projek beantwoord.
Wat het jou gemotiveer om hierdie projek aan te pak?
“Ek is baie lief vir diere – hulle is my nommer een! Met die maak van ’n dokumentêr is daar altyd die idee dat slegte nuus gedeel moet word om die boodskap oor te dra. Maar ek kan nie wreedheid wys nie. Dis ontstellend. Film kan tog ook ’n manier wees waardeur jy die goeie kant wys.
“Ek het nie beplan om die hondeklasse af te neem nie, maar toe’s die kinders so oulik. En entoesiasties. Hulle kán ’n cause aanneem. Kinders voel dat hulle iets bereik het as hulle ’n hond iets kan leer. Self leer hulle geduld. Daar is ook iets wat met kinders gebeur wanneer hulle met honde werk – en dís iets wat hulle lewenslank sal bybly. Deur hierdie projek leer die kinders hulle het ’n stem – en hoe om dit te gebruik. Hulle het die mag om ’n verskil te maak.”
Hoe maklik was dit om toegang tot die kinders en hul honde te kry? Moes jy tyd spandeer om vertroue te vestig?
“In 2019 het ons met die hondeklasse by De Doorns se laerskool begin. Die skoolhoof het onmiddellik ’n aankondiging gemaak dat die kinders met honde wat sou belangstel in die klasse, na sy kantoor moet kom.
“Een van die kinders was Calvin Moses (toe 12) wat met Tiger na die hondeklasse gekom het. Tiger was nie eers sy hond nie; hy het hom by die buurman geleen!
“Met ons terugkeer einde verlede jaar was die kinders skamerig. Die “juffrou-kind”-gevoel was aanvanklik ook daar. Maar daar was Tiger, ’n regte kwaadstoker, vuil, vol bosluise … Én die een wat die plaas regeer. Wat die kinders nie geweet het nie, was dat Tiger vroeër reeds geleer het om te sit en te lê, en toe hy die bevele gehoorsaam was dit asof iemand towerkrag oor die kinders uitgeoefen het. Toe het almal heeltemal ingekoop.”
Daar is ook iets wat met kinders gebeur wanneer hulle met honde werk – en dís iets wat hulle lewenslank sal bybly. Deur hierdie projek leer die kinders hulle het ’n stem – en hoe om dit te gebruik. Hulle het die mag om ’n verskil te maak.
Marisa van Tonder
Wat is die boodskap wat jy graag by kykers wil tuisbring?
“Daar lê ongelooflik baie mag in deernis. Daar is baie uitdagings, maar daar is ook baie oplossings. Soos om in te gryp en ’n liefde en deernis by kinders te kweek voordat hulle die ouderdom bereik waar wreedheid kop uitsteek.
“Blootstelling aan geweld aktiveer die vlug-of-veg-instink in jou brein. Die Waves for Change-organisasie in Muizenberg span branderplankry daarteen in, en die oomblik wanneer jy in die water is, word dié twee instinkte geneutraliseer. As jy aan ’n dier raak, ontlok dit dieselfde reaksie.”
Wat hoop jy om te sien gebeur met die spannetjie van De Doorns?
“Ek hoop dat die kinders self leiers sal raak; leiers in hul eie ouderdomsgroepe. Calvin, wat ouer as die ander kinders is, is ’n perfekte voorbeeld. Hy is nou te oud vir die groep, maar doen uitstekende werk as ’n vrywilliger.”
Wat is die beste raad wat jy van iemand gekry het met die vervaardiging van dié dokumentêr?
“My mentor, Nadine Cloete, het deurentyd vir my gesê om rustiger te wees. Sy wou hê dat ons sien hoe die kinders stap en hoe hulle speel. Om nie teen hoë spoed op die oomblik te fokus nie.”
Wat was die reaksie vanuit die gemeenskap terwyl julle besig was met die produksie?
“Die ouers was lieflik. Deur die klasse en die film te kombineer, was hulle veral gelukkig dat hul kinders veilig is. Sowat 90% van die ouers het ook die kompetisie op Stellenbosch bygewoon en hulle was so trots op hul kinders.”
Jou groot wens?
“Daar is ’n baie groot storie agter hierdie storie. Ek sal graag eendag ’n vollengte film daaroor wil maak.”
Koop kaartjies vir die 2024 Silwerskermfees op Quicket. Vanjaar se fees loop van 28 tot 31 Augustus 2024.
