Kwilsilwer, die vintage Ford Granada in Die Kwiksilwers, is nie sommer enige motor nie. Hy’s soos ’n tydskapsule vir Elsabe Marais (Lida Botha) se herinneringe aan haar oorlede man, wat gereeld saam met haar avonture in dié motor aangepak het.
Saam met drie bejaarde vriendinne onderneem die koppige Elsabe ’n reis deur die Karoo om ’n meteorietstorting in Sutherland te beleef. Die res van die onwaarskynlike viertal is Anna (June van Merch), Elsabe se inmengerige buurvrou; die flambojante Mienkie (Susanne Beyers) en teruggetrokke Katie (Theresa Sedras). Hulle moet binne drie dae by Sutherland uitkom terwyl hulle Elsabe se oorbeskermende seun Wikus (Jacques Bessenger) probeer ontduik.
Draaiboekskrywers Jordy Sank, Gabriella Blumberg en Marista van Eeden wys met dié film dat die ouderdom g’n rede is om te gaan lê nie.
Jordy het met Riëtte van der Wat oor Die Kwiksilwers, wat in Augustus by die Silwerskermfees première, en sy aanslag tot fliekmaak gesels.
Hoe het die storie van Die Kwiksilwers ontstaan?
“Ouer mense inspireer my nog altyd. Toe ek die dokumentêr I am here gemaak het, het ek noue kontak gehad met ’n amper 100-jarige oorlewende van die Holocaust. Dit klink dalk vreemd, maar dié bejaarde vrou, Ella Blumenthal, het my as jong man ingespuit met nuwe lewenslus!
“Twee jaar gelede het Sanktuary Films Leemtes & leegheid (A Void) vir die Silwerskermfees gemaak. Dis ’n kortfliek oor ’n vrou wie se man sterf. Ons het toe vir die eerste keer saam met Lida Botha gewerk en dit was soveel pret, ons wou nog ’n projek saam met haar skep.
“Na aanleiding van Leemtes & leegheid en die manier waarop ons verlies en rou daarin ondersoek het, kyk Die Kwiksilwers ook na verlies, maar uit ’n meer komiese hoek. Die fliek wys ook jy is nooit te oud om te lééf nie; óf om nuwe lewenslus te kry nie.”
Jy het saam met ’n paar legendariese aktrises gewerk vir dié projek. Vertel van dié ervaring.
“Lida Botha is in haar laat tagtigs, maar sy was die mees energieke persoon op stel! Al die vroue, ook June, Susanne en Nadine, het soveel bygedra tot die drama én die komedie. Ons het hulle baie laat ad lib en hulle het heen en weer geïmproviseer. Dit is waar baie van die fliek se humor vandaan kom.
“Die aktrises het vir soveel van die fliek se persoonlikheid en vreugde gesorg en gewys mens is nooit te oud om iets nuuts te leer en nuwe ervarings te hê nie.”
Die vier vrouekarakters ervaar almal ook heelwat persoonlike groei in die storielyn, nie waar nie?
“Vir Elsabe (Botha) gaan dit oor groei en vriendskap. Anna (Van Merch), die hoof ‘frenemy’, leer om haar vriende toe te laat om hul eie lewens te leef en minder van ’n beheervraat te wees. Mienkie (Beyers) met haar vrye gees, leer om ander mense meer in ag te neem. Katie (Sedras) se karakter, wat eintlik die mees gereserveerde een van hulle is, leer om te laat gaan en so bietjie te leef …”
Dis nou al jou en Sanktuary Films se derde projek vir die Silwerskermfees. Wat trek jou, as Engelse regisseur, tot Afrikaanse stories en karakters aan?
“Ons het Leemtes & leegheid en Volle bors vir die Silwerskermfees gedoen en die verhoudings wat ons gebou het danksy dié projekte, het organies gegroei.
“Dis snaaks, want op skool was Afrikaans nie juis my sterkpunt nie. Maar deur dié kortflieks, en nou die vollengte rolprent in Afrikaans te doen, het ek ’n liefde vir die taal ontwikkel. Terwyl ons die onderskrifte geskryf het, het ek gevind mens kan net nie die gevoel so goed in Engels vasvang soos in Afrikaans nie. Ek is mal oor die taal!
“Marista van Eeden is ’n baie belangrike stuk van die legkaart. Terwyl ek nie Afrikaanssprekend is nie en ook nie die kultuur intiem ken nie, kon Marista nuanse en diepte byvoeg tot die draaiboek op ’n manier wat ek nie sou kon nie.
“Maar ongeag ons taal en kultuur, moet ons almal die dood en verlies hanteer. En vriendskap is universeel.
“Ek vind ouer-word ook fassinerend, want dis iets waarvan nie een van ons kan ontsnap nie. Ons sê dikwels vir mekaar, ‘die tyd vlieg’, en skielik is ons ouer.”
Die films wat ek maak, moet ʼn inspirerende boodskap oordra. Opbouend en heartfelt. Ek is nie een van daai rolprentmakers wat flieks net vir aksie of vermaak wil maak nie. Ek wil inspireer en aanraak. As dit mense iets laat voel, bereik ek my missie.
Jordy Sank
Hoe het julle die tema van die verlies van ’n lewensmaat komies gemaak, sonder om die diepte en erns te verloor?
“Dit was ’n stilistiese besluit met die skryfproses en iets waarvan ons dus baie bewus was. Dit is die tipe flieks wat ons by Sanktuary Films maak. Dit kom neer op die aktrises wat so beeldskoon op daardie fyn lyn tussen komedie en klug gebalanseer het. Hulle het dit so goed gedra en dit in die proses maklik gemaak vir ons.”
Dis ʼn road trip-fliek ook en die Karoo-landskap en die langpad, het ʼn belangrike ‘karakter’ geword?
“Ons het op afgeleë plaas, sowat ʼn uur weg van Willowmore in die Oos-Kaap, geskiet. Die omstandighede was uitmergelend. Dit was baie warm en stowwerig; ʼn uur van die naaste dorp af; daar was niks selfoonsein nie en die uitdagings was dus enorm.
“Maar hierdie tannies gaan van die gemak van hul alledaagse, cooped up lewens, na die middel van nêrens, waar enigiets kan gebeur en beleef hulle grootste avontuur.”
Watter regisseurs inspireer jou en jou aanslag tot fliekmaak?
“Steven Spielberg is vir my een van die top-filmmakers. ’n Ander een, wat na my mening heeltemal onderskat word, is Robert Zemeckis, die regisseur van Forrest Gump, een van my gunsteling-flieks. Dís die tipe stories wat ek wil vertel.
“Die films wat ek maak, moet ʼn inspirerende boodskap oordra. Opbouend en heartfelt. Ek is nie een van daai rolprentmakers wat flieks net vir aksie of vermaak wil maak nie. Ek wil inspireer en aanraak. As dit mense iets laat voel, bereik ek my missie. In Suid-Afrika het ons soveel baie belangrike stories om te vertel met dié tipe boodskappe.”
Koop kaartjies vir die 2024 Silwerskermfees op Quicket. Vanjaar se fees loop van 28 tot 31 Augustus 2024.
